2 maart 2009

Klaas Vos en de tegenstem

Op 1 maart 2009 zaten Ida en ik ‘s middags in de RK kerk van Ossendrecht (vlak boven Antwerpen). En niet zonder reden: daar werd Klaas Vos bevestigd tot predikant van de Protestantse Gemeente Woensdrecht. Zelf kennen wij hem van de theologie-studie in Utrecht. Ook heeft hij net als wij twee jaar in Cluj (Roemenië) gestudeerd van 1976-78.

Een kleine 25 jaar geleden nam hij afscheid van de kerk. Daarvoor was hij dominee in Vreeland. Hij ontdekte dat hij homoseksueel is; zijn huwelijk werd beëindigd. Een jaar of 20 lang is hij radioman voor de VPRO geweest en heeft hij vele eigenzinnige programma’s gemaakt. Kijk maar eens op zijn website







Ooit schreef hij in de VPRO-gids een artikel met als titel: ‘Klaas Vos is los van God’. En zo voelde dat ook en het was goed, het was een bevrijding, vertelde hij. Waarmee hij alleen niét had gerekend, zo zei hij zelf in de kerkdienst, was: dat God hèm niet los zou laten. De afgelopen jaren deed hij veel op het grensgebied van geloof, kunst en cultuur in de Thomaskerk in Amsterdam. En in die tijd kwam de omslag. Hij vertelt er openhartig over in het tv-programma ‘Het vermoeden’, met Annemiek Schrijver. Kijk en luister zelf maar (en klik vervolgens links op de Ster-reclame): Het Vermoeden. Hier een fotootje van de kerk in Ossendrecht.







De predikant van de Thomaskerk, Ad van Nieuwpoort, deed de bevestiging. In zijn inleiding zei hij – wat Klaas Vos later ook onderstreepte – hoe vreemd dat Woord van God is. Wezensvreemd zelfs. Keer op keer beklagen profeten zich erover in de Bijbel, dat ze dat vreemde woord van God moeten gaan spreken. Dat kunnen ze niet, dat willen ze niet (zie bv. Mozes en Jeremia). Het is hinderlijk en lastig, want het komt niet op in ons hoofd, het komt niet voort uit ons hart, maar het spreekt ons aan, als van de overzijde. Het is dus een profetisch woord, dat niet gemakkelijk ligt of valt; het is weerbarstig en gaat tégen onze aard, natuur en religie in.

Daarom staat elke prediker bloot aan de verleiding om zachte, strelende woorden te spreken, woorden die de mensen graag horen. Natuurlijk zijn daar ook momenten voor. Maar ten diepste is dat woord een Tegenover. Het is net zo ver van ons weg en net zo hoekig tegenóver ons, als de Eeuwige zelf. Als we dat maar blijven weten en beseffen.

In de New Age-achtige stromingen is de tendens heel sterk om God als immanent te zien, als wonend in het hart van de mens, als aanduiding voor het góede in ons. Van mij mag dat allemaal. God als licht, leven, liefde, vuur, warmte, noem maar op. Maar op één voorwaarde: dat God ook dat weerbarstige, boze, profetische tegenover mag zijn. Buiten ons, buiten ons bereik en bezit. Een Woord dat opduikt als we het niet willen, dat schreeuwt als een kwaad geweten, als een kind dat wordt vermoord, als een beest dat wordt geslacht. Want hoe graag brengen we die Tegenstem niet tot zwijgen in ons zelf en in de samenleving?

Er is waarachtig een hetze gaande tegen alles wat christelijk of gelovig is. En er is veel christendommelijks en veel goedgelovigs te koop op de markt van welzijn en geluk, van religie en bevinding. Maar ten diepste richt dat verzet en dat protest zich tegen dat vreemde Woord, die vreemde Stem die ons aanspreekt op zeer ongelegen momenten. En DAT Woord heb je als prediker te verkondigen, legde Klaas Vos uit. Daar konden de vele VPRO- en omroepcoryfeeën het mee doen. Maar aan de andere kant: dat is wat zijzelf ook vaak zullen ervaren, want in ons bestel vervult juist de VPRO die rol als Tegenstem, als tegendraadse, eigenzinige omroep. Die ik juist daarom ook van harte steun!

Na afloop was er een feestelijke ontvangst in de Protestantse Kerk van Ossendrecht, een prachtig oud gebouwtje, schuin tegenover de RK kerk. Ik had het idee dat veel gasten van buiten daar even bij moesten komen van dat vreemde Woord en die vreemde ervaring…

Geen opmerkingen: